Interview Daniël Pit met Maxim Februari (inspiratiedag 'Bibliotheek van de Toekomst')

Het interview van Daniël Pit met Maxim Februari op de inspiratiedag 'De Bibliotheek van de toekomst' op 26 september

Aanleiding van het gesprek met Maxim Februari was zijn boek ‘Doe zelf normaal’ over de nieuwe technologische ontwikkelen en de kansen en risico’s die ze met zich meebrengen. Hoe moeten we hierop reageren? De interviewvragen waren door de bibliotheken ingebracht.

Maxim Februari vertelde dat ontwikkelingen als AI en grote sociale mediaplatforms de onderlinge communicatie gaan veranderen. Ook instituten zullen erdoor veranderen. Je moet hier bewust mee omgaan. De vraag moet zijn wat wij van de technologie willen, wat het moet kunnen. De technologie is niet de bepalende factor. Je weet nu nog niet goed waar je op moet letten. Wat is betrouwbaar? We moeten zelf manieren vinden om die garantie te krijgen.

Er is altijd het risico dat je als gebruikers samen het zicht kwijtraakt op wat er gebeurt. Dat was bij de vorige kredietcrisis ook aan het geval. Je weet nu nog niet wat de nieuwe ontwikkelingen gaan betekenen, het is nog ongrijpbaar. We abstraheren enorm en door technologie kunnen zaken loszingen van de werkelijkheid. Het blijft belangrijk om abstracte zaken terug te vertalen naar het hier en nu.

De informatietaak en ook de waakhondfunctie van instituten als bibliotheken is belangrijk.

Mensen die naar de IDO’s van de bibliotheken komen zijn vaak angstig, het is zo onbekend. Maxim Februari geeft aan dat je je ertoe moet gaan verhouden. Je moet erover blijven praten. En dat niet alleen als individu, maar als sector. Je kunt je ongemak hierover verzamelen en het dan op een hoger niveau brengen.

De antwoorden van Chatgpt zijn samengesteld uit veel antwoorden. Alleen, je wilt graag meer stemmen horen over een onderwerp, een breed palet aan informatie. Je moet je bewust blijven dat je als gebruiker aan het stuur zit, je moet zelf de verantwoordelijkheid houden voor het resultaat. Chatgpt is niet open, en ook niet transparant. De werkelijkheid is spannender dan de antwoorden van Chatgpt. Je moet antwoorden ook kunnen betwisten, er niet zonder meer in geloven. Het is niet zo, dat als de technologie beslist, het wel zal kloppen. Je kunt Chatgpt gebruiken voor wat het waard is, maar het is niet iets waar je in moet geloven.

AI is niet het einde van de wereld, het is geen bedreiging voor de mensheid, maar je volledig overgeven is niet verstandig. De vraag moet zijn: wat willen wij?

AI = kunstmatige intelligentie, veronderstelt intelligentie. Het is alleen niet per se intelligentie in lijn met wat wij intelligent noemen. Techniek kan iets anders dan mensen kunnen. Je wilt toe naar een samenwerking tussen mens en machine, zodat je de uitkomst krijgt die je wilt.

Technologie en AI kan voor iedereen een hulpmiddel zijn. Je moet het wel steeds blijven beoordelen. Als je solliciteert en je laat je brief door een AI-systeem schrijven, moet je het wel waar kunnen maken als je op gesprek komt.

Het is allemaal nog erg nieuw en lastig te beoordelen of we terecht angstig of overdreven angstig zijn. De verantwoordelijkheid ligt nu op een andere plek als wat we gewend waren, het is een soort wildwest. Er zijn geen oude waarborgen meer omdat deze ontwikkelingen langs de oude instituties heengaan. Met als gevolg dat X voorheen Twitter werken als een soort rechtssysteem. De oude vormen van rechtsbescherming werken niet meer.

Overheden moeten gaan nadenken over democratie en rechtsstaat. We moeten op zoek naar nieuwe waarborgen. Het verandert en je moet erover nadenken. Je kunt hier niet voor of tegen zijn.

Is AI ook bedreigend voor ons eigen denken?

Bedenk dat Chatgpt een soort knippen en plakken is vanuit heel veel tekst. Dat kan heel efficiënt zijn. Maar doorgaans wil je iets nieuws verzinnen om een probleem op te lossen.

Twee dingen zijn belangrijk. Allereest lost techniek alleen niet al onze problemen op. Ten tweede wil je ook zelf betekenis geven aan je leven.

Zaken die een chatbot van ons over kan nemen, die hoef je niet meer zelf te doen. Dat geeft je zelf ruimte voor andere dingen.